Boosheid is een felbevochten emotie. Vele mensen die ik zie hebben er last van en willen er vanaf. Maar hoeft dat wel?
Minstens een paar keer per week voel ik zelf ook dat ik boos zou kunnen worden en een paar keer per maand word ik het ook. Soms strand ik tussen beiden en dan zeg ik bijvoorbeeld zoiets als: 'Maak me niet boos, want ik ben het eigenlijk al!' Mijn kinderen kunnen erg genieten van een mislukte poging tot zelfbeheersing van mijn kant. Meestal zijn het ook zij die het moeten ontgelden, maar niet zelden is de hele wereld kop van jut.
Ik weet dat het niet hoort en zeker niet voor een coach, want streven we er niet allemaal zoveel mogelijk naar zen te zijn, evenwichtig en mindfull. Liefdevol in alle omstandigheden, het is me wat. En dus ging ik op zoek naar positieve vormen van kwaadheid. Volgens mij zijn er toch twee soorten boosheid die ve
rantwoord en zelfs nuttig kunnen zijn.
Boosheid als communicatievorm
De eerste soort noem ik de functionele boosheid. Het is boosheid zonder emotionele kern. Je speelt boosheid omdat het nuttige communicatie is op een bepaald moment. Ik kan me voorstellen dat dit kan werken bij kinderen. Af en toe, niet altijd uiteraard. Een juf kan er haar voordeel mee doen, ouders ook. Het is een kwestie van ritmeverandering, van relief. Zolang er geen emotie mee gepaard gaat, kost dit ook geen energie. Daaraan merk je meteen of je het voor elkaar hebt gekregen boosheid te spelen. Ben je naderhand uitgeput, dan was je simpelweg echt boos.
Tussen partners of op het werk kan het eveneens interessant zijn een woedende andere eerst even te spiegelen. Sommige mensen worden immers nog bozer als je ijzig kalm reageert wanneer zij zelf overspoeld worden door emotie. Je volgt ze eerst, dan vertraag en verkalm je en leid je hen terug naar een lager ritme waarbij hun rationaliteit vanzelf weer bovenkomt. Op die manier blijft het contact behouden en maak je kans om uiteindelijk toch tot een gesprek te komen. Let op, het gaat hier enkel om de vorm. Zeg geen lelijke dingen die je nooit meer kan terugnemen. Maar eens terugroepen, geen probleem lijkt me. In tegendeel. Ook hier geldt, zelf niet in de emotie gaan, dan blijft het allemaal energie efficient.
Transpersoonlijke boosheid
De andere soort is de onpersoonlijke verontwaardiging. Een hoogstaande vorm van boosheid die in tegenstelling tot de vorige soort, uiterst emotioneel kan zijn, maar die tevens het eigen ego ver overstijgt. Deze boosheid gaat over het algemeen belang of in elk geval een hoger belang dan het eigen (gekwetste) ego. Van deze boosheid is er veel te weinig. Af en toe laat iemand zich een keertje gaan op Facebook, maar tel de likes en comments maar een keer onder een uit het hart geformuleerde emotionele kreet bij de foto een verdronken vluchteling. Daaruit blijkt dat mensen het onderscheid niet opmerken tussen dit soort verontwaardiging en gewoon emotioneel zelfverlies. We vinden het allemaal even genant. En dat is spijtig. Want het duwt ons in schrijnende onverschilligheid en zelfs richting regelrechte lafheid. Het helpt onze wereld om zeep. In die zin, maak het onderscheid, indignez-vous* van tijd tot tijd en als je dat niet durft, steek dan ten minste de mensen die hun nek uitsteken op Facebook (of elders) ook eens een hart onder de riem. Immers, dit soort emotie durven uiten in het openbaar is een teken van kracht, en niet van zwakheid.
Zo wens ik jullie een fijne dag, zen, evenwichtig en mindfull. Liefdevol in alle omstandigheden, maar met ook die sprankel moedige en slimme woestheid, wanneer het nuttig is, of nodig voor onze wereld.
(*) Stéphande Hessel schreef in 2010 het pamflet 'Indignez-vous', het is een aanrader!